Odporność na stres jest kwestią indywidualną. Dla niektórych bardziej podatnych osób niegroźne zdarzenie może stać się źródłem długotrwałego stresu, skutkować trudnościami psychologicznymi, a w następstwie przerodzić się w problem medyczny. 

Stres – rodzaje, rola stresu, sposoby na stres

Jak sobie radzić ze stresem? To pytanie szczególnie istotne we współczesnym świecie, w którym tempo życia i codzienne zdarzenia dostarczają większości z nas sporej dawki stresu. Nawarstwia się on i sprawia, że funkcjonowanie w niesprzyjającym otoczeniu staje się uciążliwe i trudne. Stres wywołuje również wiele dolegliwości i chorób somatycznych, warto więc wiedzieć jak  skutecznie sobie z nim radzić.

– Rodzaje i rola stresu

– Skutki nadmiernego stresu

– Jak sobie radzić ze stresem?

Rodzaje i rola stresu

Stres generowany jest przez wiele sytuacji z codziennego życia – w domu, w pracy, w sklepie, w środkach komunikacji miejskiej i za kierownicą własnego samochodu (szczególnie stresują się kierowcy stojący w korkach) oraz w interakcjach z innymi ludźmi. Tempo życia we współczesnym świecie, wielość sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu, a także niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej sprzyjają rozwojowi nadmiernego stresu, który ma wiele groźnych konsekwencji.

Problemy zaczynają się, gdy stresorów (czyli czynników generujących stres) jest zbyt dużo i organizm nie radzi sobie z ich równoważeniem i rozładowywaniem napięcia.

Na stres szczególnie narażone są kobiety w okresie napięcia przedmiesiączkowego oraz w czasie klimakterium. Dotyka on nawet dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym.

Skutki nadmiernego stresu

Nadmierny stres może powodować wiele negatywnych skutków. Zestresowani stajemy się drażliwi i przewrażliwieni, spięci, nerwowi. Pojawiają się u nas dolegliwości somatyczne takie jak bóle głowy (także migrenowe) i brzucha, alergie, nadciśnienie, kołatanie serca i inne nieprzyjemne, a czasem groźne dla życia symptomy.

Stres może powodować także zaburzenia emocjonalne objawiające się w postaci unikania sytuacji stresujących lub reagowania na nie lękiem czy agresją.

Jak sobie radzić ze stresem?

Najprostszym sposobem radzenia sobie ze stresem jest aktywność fizyczna, która pomaga rozładować napięcie. Pomóc może nawet kilkunastominutowy spacer, najlepiej jednak uprawiać jakiś rodzaj sportu regularnie. Jego intensywność i charakter powinny być dobrane do indywidualnych możliwości oraz upodobań – konieczność pójścia na trening i ćwiczenia nie może być kolejnym źródłem stresu.

Pomocne w ograniczaniu stresu i sytuacji stresujących jest nauka asertywności. Asertywność to umiejętność mówienia innym „nie”, a także ochrony własnych granic. Wiele osób nie potrafi odmawiać, choć wcale nie ma ochoty na spełnienie czyjejś prośby (na przykład prośby szefa o zostanie po godzinach czy wzięcie kolejnego projektu). Pojawia się wówczas frustracja i stres.

Dobrym sposobem ograniczenie stresu jest wcześniejsze zaplanowanie dnia/tygodnia, tak by nie martwić się później brakiem czasu. Spisujemy sobie wszystkie zajęcia, które mamy do załatwienia i szacunkowo określamy czas potrzebny na ich wykonanie. Ułatwia to mądrze wykorzystać czas i pozwala zyskać chwilę na odpoczynek. Jasno określony plan wykorzystujemy przy asertywnym odmawianiu – dzięki temu mamy mocne argumenty czemu chcemy odmówić.

Odpoczynek i relaks jest niezbędny do niwelowania codziennego stresu. Kiedy czujemy się zmęczeni fizycznie czy psychicznie, powinniśmy po prostu odpocząć. Można w tym celu zapisać się na jogę lub medytować, można też spędzić czas czytając ulubioną książkę lub rozmawiając z przyjaciółmi.

Dobre relacje rodzinne i grono przyjaciół to także niezawodny sposób na stres. Świadomość, że mamy w kimś oparcie działa jak balsam na zestresowany umysł.

Świetnym pomysłem na relaks kąpiel z dodatkiem aromatycznych olejków i soli kąpielowych. Wiele z nich ma działanie uspokajające i odprężające, podobnie działają składniki mineralne w solach do kąpieli. Można też zanurzyć się w wannie wypełnionej ciepłą wodą z dodatkiem naparu z ziół takich jak rumianek. Taka kąpiel rozluźni mięśnie oraz wpłynie kojąco na nerwy.

Bardzo dużo w walce ze stresem niesie pozytywne myślenie (którego można się nauczyć!) – nie warto przejmować się pesymistycznymi myślami, które dodatkowo działają jak samosprawdzająca się przepowiednia. Lepiej jest myśleć optymistycznie (takie myśli również się sprawdzają, a jeśli nie – przynajmniej nie przynoszą szkody naszemu samopoczuciu).

Przykład z dnia w którym pisałem ten tekst: zostałem poproszony przez Ciocię o pomoc w przenoszeniu sporej kanapy, chciałem pomóc, jednak musiałbym odłożyć wspólne plany z najbliższą rodziną.

Zdecydowałem że pojadę i postaram się zrobić to w bardziej odpowiednim dla siebie czasie, ale bez tej pewności że dam radę. Będąc w drodze pomyślałem, że przecież mogę spontanicznie poprosić o pomoc np. kogoś z sąsiadów. Finalnie w  połowie drogi zadzwoniłem do koleżanki która powiedziała, że z chęcią jej mąż mi pomoże 😁. Przeniesienie zajęło nam 10 min.

Najważniejsze jest to, że jeżeli myślałbym, że mi się nie uda, nie dam rady, jestem za słaby, zniszczę coś próbując, to nie zabrałbym się za to zadanie. Dziękuję bardzo za pomoc Marcin!

Sposobem na stres jest zaplanowane działanie. Czasami planujemy konkretne rozwiązania, kiedy indziej rezygnujemy z ty relaks czy  Rezygnacja i poddanie się stresującej sytuacji jest najgorszą z możliwych strategii. Należy działać wierząc, że zawsze znajdzie się jakieś rozwiązanie.

Można też doraźnie stosować łagodne środki uspokajające (na przykład herbatki ziołowe) i suplementy diety takie jak magnez, które korzystnie działają na układ nerwowy. Na nerwy dobrze też wpływają witaminy z grupy B.

Jednak w wyniku przeżytych osobistych traum  stres i napięcie może przeradzać się w poczucie wielkiego cierpienia psychicznego, ból fizyczny, nawracające przeżywanie tragedii, derealizację oraz permanentne napięcie/pobudzenia fizjologiczne.

W przypadku odpowiedniej ilości i natężenia objawów, na ich podstawie można rozpoznać zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD).

Podsumowując stres i napięcie występuje od poziomu niskiego/umiarkowanego, które przeżywa każdy człowiek na co dzień, do wysokiego trudnego w zniesieniu, które może być następstwem traumatycznego wydarzenia. 

Jeżeli zaproponowane powyżej, skuteczne  sposoby ograniczania stresu nie dają zadowalającego efektu może to oznaczać że osobisty problem jest nasilony i wymaga pomocy osób z zewnątrz. Namawiamy do odwagi w korzystaniu z psychoterapii poznawczo behawioralnej która przynosi dobre efekty w pracy z lękiem.

Na blogu wpis na temat metody uważnej świadomości emocji, do stosowania w domu.