EEG Biofeedback
Biofeedback EEG, dosłownie oznaczający „biologiczne sprzężenie zwrotne” dostarcza człowiekowi informacji zwrotnej (ang. feedback) o zmianach jego stanu fizjologicznego. Monitorowane są przez odpowiednie urządzenie EEG Biofeedback.
Jest to szczególna metoda badania, wykorzystująca sygnały z centralnego układu nerwowego, takie jak fale mózgowe. Nieinwazyjna, bezbolesna technika treningu mózgu. Badanie EEG Biofeedback umożliwia obserwację oraz poprzez trening zmianę czynności bioelektrycznej mózgu. W taki sposób że wzmacnia się występowanie pożądanych i obniża lub hamuje występowanie niepożądanych fal mózgowych. Specjalistyczna aparatura, za pomocą, której osoba wpływa na własną czynność bioelektryczna mózgu, przetwarza zarejestrowane sygnały na zrozumiałą dla pacjenta formę graficzną (wykres, animację lub grę wideo).Podczas treningu terapeuta przykleja na głowie pacjenta elektrody rejestrujące pracę mózgu(fale EEG). Badany widzi na monitorze obraz własnych fal mózgowych.
Dzięki temu pacjent wie, kiedy jest skoncentrowany, a kiedy przestaje się odpowiednio koncentrować na zadaniu oraz uczy się funkcjonowania własnego mózgu, aby następnie zmodyfikować jego pracę.
Świadome i samodzielne kontrolowanie fal mózgowych możliwe jest poprzez informację zwrotną o funkcjonowaniu mózgu, która dociera do pacjenta w formie; wizualnej – np. w czasie zwiększonej koncentracji na ekranie monitora powiększa się piłka lub samolot leci wyżej, w chwilach rozproszenia piłka znika a samolot obniża lot) albo akustycznej –pojawia się przyjemny dźwięk przy „sukcesie”, nieprzyjemny przy „porażce”.
Niewątpliwą zaletą tej metody jest brak niepożądanych efektów ubocznych oraz możliwość prowadzenia terapii również z dziećmi, które potrafią zainteresować się prostą animacją komputerową. Trening EEG Biofeedback korzystnie wpływa na ogólne samopoczucie, ponieważ trening podwyższa możliwości intelektualne i uelastycznia procesy poznawcze, wydajność pracy, ułatwia uzyskanie równowagi psychicznej i uspokojenie, przyczynia się do większej odporności na stres.
Magdalena Pinkowicka – Gdański Uniwersytet Medyczny
Wpływ treningu EEG-Biofeedback na wybrane funkcje poznawcze u dzieci z ADHD
Treningi Biofeedback i EEG Biofeedback przeznaczone dla osób zdrowych, chcących;
–– zwiększyć potencjał umysłowy,
–– poprawić szybkość uczenia się i zapamiętywania,
–– poprawić koncentrację uwagi i jej utrzymywanie,
–– zwiększyć kreatywność
–– zwiększyć odporność na stres,
–– rozwijać prawidłowe relacje interpersonalne z ludźmi,
–– zwiększyć możliwości umysłowe,
–– poprawić kreatywność,
–– poprawić zdolność zapamiętywania
–– poprawić nastrój i samoocenę,
–– poprawić sen i jego efektywność
–– poprawić samokontrolę
–– skrócić czas reakcji (sportowcy, kierowcy itd.)
Treningi metodą Biofeedback i EEG Biofeedback zalecane są przede wszystkim w terapii różnego rodzaju zaburzeń, takich jak;
- ADHD
- ADD (zaburzenia koncentracji)
- zaburzenia snu
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- dysleksja, dysortografia, dysgrafia, dyskalkulia
- nadmierna agresja
- zaburzeniami nastroju
- zaburzeń emocjonalne
- zaburzenia lękowe
- zespół stresu pourazowego
- zaburzenia odżywiania
- zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi
- uzależnienia
Badanie EEG Biofeedback umożliwia obserwację oraz zmianę czynności bioelektrycznej mózgu w taki sposób, że wzmacnia występowanie pożądanych i obniża lub hamuje występowanie niepożądanych fal mózgowych. Specjalistyczna aparatura, za pomocą której osoba wpływa na własną czynność bioelektryczna mózgu, przetwarza zarejestrowane sygnały na zrozumiałą dla pacjenta formę graficzną (wykres, animację lub grę wideo). Podczas treningu terapeuta przykleja na głowie pacjenta elektrody rejestrujące pracę mózgu (fale EEG), a osoba badana widzi na monitorze obraz własnych fal mózgowych. Dzięki temu pacjent wie, kiedy jest skoncentrowany, a kiedy przestaje się odpowiednio koncentrować na zadaniu oraz uczy się funkcjonowania własnego mózgu, aby następnie zmodyfikować jego pracę.
Świadome i samodzielne kontrolowanie fal mózgowych możliwe jest poprzez informację zwrotną o funkcjonowaniu mózgu, która dociera do pacjenta w formie wizualnej – np. w czasie zwiększonej koncentracji na ekranie monitora powiększa się piłka lub samolot leci wyżej, w chwilach rozproszenia piłka znika a samolot obniża lot, albo akustycznej – pojawia się przyjemny dźwięk przy „sukcesie”, nieprzyjemny przy „porażce”.
Trening odbywa się poprzez interaktywną współpracę z komputerem oraz terapeutą, który może wyznaczać osobie dodatkowe zadania. Osoba trenująca uczy się w ten sposób, które stany są nagradzane i dąży do ich powtarzania.
Trening EEG Biofeedback korzystnie wpływa na ogólne samopoczucie, gdyż znacznie podwyższa możliwości intelektualne i usprawnia procesy poznawcze, efektywność pracy, ułatwia uzyskanie równowagi psychicznej i wyciszenia, zwiększa odporność na stres. By osiągnąć najbardziej efektywne wyniki, zaleca się przebycie treningu składającego się z minimum 30 spotkań trwających od 45-60 minut (2 – 3 razy w tygodniu). Pierwsze 5-10 sesji to czas kiedy mózg uczy się sztuki wytwarzania określonych wzorców pracy do osiągania zadanego celu. Jest to bardzo ważny okres w treningach i nie zaleca się zakłócać systematyczności spotkań. Nie należy zatem robić przerw dłuższych niż 14 dni pomiędzy sesjami.
Wyznacznikiem skuteczności terapii z wykorzystaniem EEG Biofeedback jest motywacja pacjenta oraz poczucie odpowiedzialności za zmianę wzorca funkcjonowania emitowanych fal mózgowych. Niewątpliwą zaletą tej metody jest brak niepożądanych efektów ubocznych oraz możliwość prowadzenia terapii również z dziećmi, które potrafią zainteresować się prostą animacją komputerową.
– zadbać o to, aby być wypoczętym i wyspanym,
– umyć włosy i nie stosować w dniu badania produktów kosmetycznych takich jak lakier, żel, kremy do stylizacji włosów,
– nie przyjmować leków stymulujących ośrodkowy układ nerwowy, w okresie 24 godzin poprzedzającym badanie,
– nie spożywać alkoholu, oraz wszelkich innych środków psychoaktywnych, w okresie 24 godzin poprzedzającym badanie, napoje zawierające kofeinę co najmniej 5 godzin przed badaniem/ treningiem
– nie należy odstawiać leków przyjmowanych z przepisu lekarza
Pierwsze spotkanie zawiera następujące elementy:
- wywiad (rozmowę z klientem)
- badanie diagnostyczne (pomiar amplitudy fal wszystkich częstotliwości z wybranych obszarów czaszki)
- wybranie odpowiednich treningów
Wywiad
Osoba prowadząca wywiad, pyta klienta:
- czy zażywa lub zażywał leki
- czy choruje lub przebył choroby (jakie?)
- jak badany funkcjonuje
- jaka jest jego motywacja, dlaczego zdecydował się przyjść na terapię/trening.
Terapia EEG biofeedback jest zalecana zarówno dla osób zdrowych jak i chorych, dlatego też motywacja klienta do trenowania może być różna i w zależności od tego, co chciałby osiągnąć, ustala się odpowiedni protokół (trening).
Badanie diagnostyczne
Klient wybiera wygodną dla siebie pozycję. Osoba prowadząca trening odnajduje odpowiednie obszary na głowie. Następnie przeczyszcza skórę peelingiem wodnym / spirytusem salicylowym, by zwiększyć przewodnictwo skóry. Na elektrody nakłada specjalną pastę, która ma za zadanie polepszyć przewodnictwo i przymocować elektrody do głowy klienta. Na końcu elektrody umieszczane są na głowie (elektrody czynne) oraz na uszach (elektrody odniesienia).
Wybranie odpowiedniego treningu
Przy wyborze protokołu (rodzaju treningu) bierze się pod uwagę informacje zebrane od klienta podczas wywiadu oraz obraz zapisu czynności fal.
Te fale, które wytwarzane są na zbyt niskim poziomie wzmacnia się i odwrotnie, aktywność, która jest na zbyt wysokim poziomie jest hamowana. Wzmacnianie fal polega na tym, że podczas terapii EEG Biofeedback prowadzący stara się „nauczyć” mózg wyższej aktywności, a dzieje się to poprzez proces uczenia/ wytworzenie nowych połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi lub też podniesienie aktywności tych już istniejących. Podczas hamowania natomiast hamuje się nadmiar aktywności pomiędzy komórkami nerwowymi.
Pasma wzmacniane: Beta 1 – uwaga, SMR- rozluźnienie, koordynacja ruchowa, napięcie oraz Alfa – relaks i regeneracja
Pasma hamowane: Beta 2 – stres, Alfa – brak motywacji, Theta – rozkojarzenie, Delta – wyłączenia świadomości, nieuwaga.
Przed rozpoczęciem treningów zachęcamy do wykonania bardziej szczegółowej diagnostyki miniQEEG.